Wat hartstocht voor kansengelijkheid leerlingen brengt

Onze samenleving is steeds diverser. Dat is terug te zien in de Nederlandse klaslokalen, maar nog niet voldoende in de teams van onderwijsprofessionals en in bestuurlijke functies in het onderwijs, zo constateert Joyce Sylvester. Als voorzitter van de Raad van Toezicht van de Utrechtse scholengroep PCOU Willibrord zet zij zich naast bestuurder Fawzia Nasrullah hartstochtelijk in voor kansengelijkheid, wat leidt tot mooie initiatieven op onze 44 scholen voor primair, gespecialiseerd en voortgezet onderwijs in Utrecht en omgeving.

“Kansengelijkheid is de basis van al ons werk. Onze kinderen kunnen alles, zolang wij erin geloven”, vertelt Janet Klein, directeur van De Schakel, een familieschool in het Utrechtse Overvecht. “We grijpen elke kans aan om de wereld van de leerlingen te vergroten. Elke subsidie die er is, vraag ik aan. Dat betekent onder andere dat we elk jaar naar een museum of voorstelling gaan. Dit jaar mocht een groep naar de Brabanthallen vanuit Meer Muziek in de Klas, groep 8b won een debatwedstrijd in het gemeentehuis en groep 8a bood een petitie aan op het Binnenhof.” Een familieschool is er niet alleen voor de leerlingen. Ook de ouders kunnen er rekenen op ondersteuning, want een fijne en stabiele basis en ontwikkeling van de ouder draagt bij aan goede schoolresultaten van het kind. Klein: “Vanuit het Schakelloket helpen we gezinnen met uiteenlopende zaken. Van het regelen van een wasmachine of matras tot het helpen van een ouder bij het starten met een opleiding. We organiseren activiteiten, zoals een EHBO-cursus of een wandeling. En we zijn met een pilot voor een naschoolse opvang gestart, omdat een aantal moeders wilden studeren of werken, wat niet lukte door een gebrek aan opvang. Het is belangrijk om ouders in hun kracht te zetten. Ik zou andere scholen willen uitdagen om ook buiten de kaders te denken en wat flexibeler te zijn in je opvatting over wat de taak van de school is. Alles waarmee je bijdraagt aan de ontwikkeling van het kind, behoort naar mijn mening tot de taak van het onderwijs.”

Inclusief
“Als categoraal gymnasium realiseren wij ons goed dat we voor een bepaalde doelgroep aantrekkelijk zijn en voor andere doelgroepen minder, omdat ze niet met het gymnasium bekend zijn”, aldus Ineke Schaveling, rector van het Christelijk Gymnasium Utrecht (CGU). Door de basisscholen in te trekken en daar lessen te verzorgen, probeert het CGU in beeld te komen bij de leerlingen en ouders die voor het vervolgonderwijs niet direct denken aan het gymnasium. “We vinden het ontzettend belangrijk dat alle leerlingen zich thuis voelen hier op school. En dus organiseren we naast christelijke vieringen ook een iftar op school en is het Suikerfeest een vaste vrije dag voor iedereen. En we organiseren alleen reizen met een onderwijskundig doel waar iedereen aan meedoet.” Ook levert het CGU een actieve bijdrage aan het Honours Trajectum Utrecht (HTU), een programma om jongeren voor wie studeren geen vanzelfsprekende stap is, al vroeg kennis te laten maken met de universiteit. Waar bijlessen volgen vaak het idee geeft dat je achterloopt, slaagt dit programma erin om jongeren zich te laten ontwikkelen op het gebied van taal én voelt deelname als een eer. Schaveling: “Ook doen we momenteel mee aan een wetenschappelijk onderzoek over inclusief handelen, waarvoor we gesprekken voeren met leerlingen en ouders en waar studiedagen uit voortkomen. We grijpen iedere kans aan om onszelf te bewaken en te professionaliseren op dit vlak.”

Ambitieclub
Op de Lukasschool in de Utrechtse wijk Kanaleneiland besteden schoolleiders Nina Smit Duijzentkunst en Annelies Maas veel aandacht aan armoedebestrijding. Onder andere met een weggeefkast, waar onder het mom van duurzaamheid veel gebruik van wordt gemaakt. “Als we een leerling in de winter in een T-shirt op school zien komen, lopen we even samen naar de kast toe voor een winterjas. We doen een briefje in de tas dat de jas alleen terug hoeft als er geen behoefte aan is. Zulke stukken komen zelden terug. Er staan ook gebruiksvoorwerpen in de kast, zoals douchegel of boeken. Zonde om weg te gooien, zeggen we dan.” Ook de Lukasschool zet in op het creëren van een netwerk voor de ouders, met een koffieochtend en themabijeenkomsten. Ouders worden geholpen bij het aanvragen van subsidies voor het lidmaatschap van een voetbalclub en sportkleding en voor de leerlingen is er de ambitieclub waar ze in zeven weken met kleine opdrachten in stapjes werken aan een doel. Smit Duijzentkunst: “Dit betekent concreet dat een kind iets graag zou willen weten, kunnen, maken, doen of voor elkaar krijgen en bereid is daar moeite voor te doen. De ambitieclub ontwikkelt het eigen handelingsvermogen en bevordert het geloof in eigen kunnen. Kinderen leren hierdoor regie pakken op hun eigen leven, iets waar ze later veel aan hebben." De allerbelangrijkste gelijkmaker is gewoon heel goed onderwijs en het hebben van hoge, positieve verwachtingen, daar is schoolleider Smit Duijzentkunst van overtuigd. “Ik geloof echt dat kinderen die hier met minder bagage dan menig andere leerling de school binnenkomen, met super goede instructies en het vergroten van de leefwereld, evenveel kans hebben op een succesvolle schoolloopbaan. Het vullen van die tas geeft ze die kans.”

Rolmodel
In tegenstelling tot op veel andere scholen, is het team van de Lukasschool heel divers. “Bijna de helft van het team is man en we hebben veel nationaliteiten in ons team”, vertelt schoolleider Nina Smit Duijzentkunst. “Dat doet wat met de leerling: leerkrachten zijn een rolmodel. En voor het team is het fijn om gesprekken te kunnen voeren over eventuele verschillen. Bijvoorbeeld als we het hebben over lage verwachtingen: ook collega’s hebben daarmee te maken gehad.” Joyce Sylvester weet wat het belang is van een divers lerarenteam. Ze herinnert zich nog goed dat ze in de tweede klas van de middelbare school een invalleerkracht kreeg, mevrouw Spier. “De nieuwe lerares zag eruit zoals… ikzelf eigenlijk. Voor het eerst. Ik dacht: als zij zover kon komen, dan mag ik ook verwachtingen hebben. Zie je wel dat het kan!” Sylvester is ervan overtuigd dat die ervaring heeft bijgedragen aan haar – indrukwekkende – loopbaan. Ze bekleedde vele politieke functies als programmamaker, senator, (waarnemend) burgemeester en substituut Ombudsman en vele nevenfuncties, waaronder lid en voorzitter van de Raad van Toezicht van een van de grootste scholengroepen van Nederland, PCOU Willibrord, waar ze per 1 augustus afscheid van neemt. Sylvester: “De Raad van Toezicht en het College van Bestuur van PCOU Willibrord vormen een afspiegeling van onze samenleving en dat is bijzonder.” Voorzitter van het College van Bestuur, Fawzia Nasrullah, vult aan: “Kansengelijkheid is een van de belangrijkste focuspunten van onze scholengroep. Prachtig om te zien hoe het beleid doorwerkt in de scholen en zulke mooie resultaten oplevert. Het maakt me trots dat de onderwijsprofessionals van PCOU Willibrord met zoveel passie bijdragen aan onze missie: voor iedere leerling de beste ontwikkelkansen.”

Foto: De Schakel wint debatwedstrijd